ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΑΡΧΕΊΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΎ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΎ του Δήμου Καλαμαριάς παρουσιάζει αυτό το βιβλίο με τη συνοπτική ιστορία της Καλαμαριάς, σε ανάμνηση των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή και τον ξεριζωμό χιλιάδων Ελλήνων από τις πατρογονικές εστίες τους. Επιπλέον, το περιεχόμενό του έρχεται να επιβεβαιώσει τον τίτλο της προσφυγομάνας πόλης στη Μακεδονία, αφού περισσότεροι από 100.000 πρόσφυγες αποβιβάστηκαν στις ακτές της, απολυμάνθηκαν και στεγάστηκαν για λίγους μήνες στον προσφυγικό καταυλισμό της.
Οι χιλιάδες προφορικές μαρτυρίες προσφύγων πρώτης γενιάς που τηρούνται στο Αρχείο μας, προκαλούν δάκρυα και βαθειά συγκίνηση σε κάθε ακροατή. Τα αρχειακά τεκμήρια ιδιωτικών συλλογών, καθώς και χάρτες, φωτογραφίες, εφημερίδες και περιοδικά, αποδεικνύουν την εργατικότητα, φιλομάθεια, αλληλεγγύη, βαθειά χριστιανική συνείδηση και ιδιαίτερα την άδολη αγάπη των προγόνων μας προς την πατρίδα Ελλάδα.
Έτσι, όσοι από αυτούς τους πρόσφυγες αποφάσισαν να εγκατασταθούν μόνιμα στην περιοχή αυτή, διέθεταν τα αναγκαία χαρακτηριστικά για πρόοδο και ευημερία. Με τη δική τους άοκνη εργασία και δυναμική δημιούργησαν σταδιακά ένα νέο τόπο κατοικίας με σύγχρονες υποδομές. Μπορεί η ελληνική πολιτεία να μην τους συμπαραστάθηκε όσο θα έπρεπε, θέσπισε όμως ευνοϊκό περιβάλλον για να αναδείξουν τις δεξιότητές τους στις τέχνες και στη μάθηση.
Οι δεκάδες εξωραϊστικοί, πολιτιστικοί και αθλητικοί σύλλογοι προσπαθούν σήμερα να κρατήσουν ζωντανά τα ήθη και έθιμα των αλησμόνητων πατρίδων και να προσφέρουν ψυχαγωγική διέξοδο σε μικρούς και μεγάλους συνδημότες μας. Επιπλέον, ο Δήμος Καλαμαριάς με προτομές, ανδριάντες και μνημεία που έχει εγκαινιάσει στα όριά του, καθώς και συχνές πολιτιστικές εκδηλώσεις, διατηρεί άσβεστη τη μνήμη των προγόνων μας που εξοντώθηκαν ή ξεριζώθηκαν από τις εστίες τους με βίαιο τρόπο.
Συνδημότες μας των γραμμάτων, του πολιτισμού και του αθλητισμού από το δικό τους μετερίζι και με το πλούσιο έργο ή τις μοναδικές επιτυχίες τους, υμνούν και προβάλλουν την Καλαμαριά σ’ όλο τον κόσμο. Αυτό συνεχίζεται και σήμερα με πολλούς νέους της, οι οποίοι διαπρέπουν σπουδάζοντας ή εργαζόμενοι σε διάφορες χώρες του εξωτερικού. Νοιώθουμε υπερήφανοι.
Υπάρχουν πολλά σημεία ιστορικής σημασίας στην Καλαμαριά, άγνωστα στους περισσότερους. Τα καταγράφουμε στο τέλος αυτού του βιβλίου, θεωρώντας τα τοπόσημα, ενδιαφέροντα για κάθε επισκέπτη της πόλης μας.
Ενωμένοι και ατενίζοντας διαρκώς μπροστά, πρέπει να δικαιώσουμε τις θυσίες των προγόνων μας, για να συνεχίσουμε να ζούμε ελεύθεροι, για να γίνουμε καλύτεροι: «Άμμες δε γ’ εσσόμεθα πολλώ κάρρονες».

Χαιρετισμός Προέδρου ΙΑΠΕ
Ανανία Τσιραμπίδη