Στο βιβλίο αυτό επιχειρείται μια εκ νέου ανάγνωση (μια repetita lectio) των γραπτών πηγών, που αναφέρονται στην παρουσία σκαβικών εποικιστικών ομάδων στον μεσαιωνικό Ελλαδικό χώρο. Επιπρόσθετα, ξεκινώντας από το αντικειμενικό δεδομένο ότι η διείσδυση και η εγκατάσταση των επήλυδων είναι μια διεργασία,, η οποία εξελίσσεται αποκλειστικά στη Βυζαντινή ύπαιθρο (τον «κόσμο της αγροτικής καλύβας»), ο συγγραφέας επιχείρησε να ανιχνεύσει τη σλαβική παρουσία στη μεσαιωνική Ελλάδα μέσω μαιας κατηγορίας τεκμηρίων, τα οποία βρίσκονται σε άμεση συνάφεια με τον κόσμο αυτόν.
Τα τεκμήρια αυτά (οι αντικειμενικές πηγές, όπως ονομάζονται εδώ) είναι : α. τα γλωσσικά κατάλοιπα, κυρίως τοπωνύμια, αλλά και δάνειες λέξεις, οι οποίες διατηρήθηκαν μέχρι σήμερα στη νεοελληνική γλωσσική παράδοση. β. υπερβατικές δοξασίες και δρώμενα των επηλύδων , που εντάχθηκαν , ως φαινόμενα συγκρητισμού, σε επιχώριες λαϊκές παραδόσεις του ελλαδικού χώρου, εκεί όπου υπήρξε η συμβίωση των γηγενών με τούς επήλυδες κατά το Μεσαίωνα.
Από την εκ νέου ανάγνωση των γραπτων πηγών (ιδιαίτερα της αγιογραφικής συλλογής των «Θαυμάτων του Αγίου Δημητρίου) αναδεικνύονται ορισμένες νέες εκφάνσεις του ιστορικού φαινομένου «Σλάβοι εν Ελλάδι», όπως ο ρόλος του γερμανογενούς στοιχείου κατά την πολιορκία της Θεσσαλονίκης, οι σχέσεις των σλαβικών ομάδων με τη βυζαντινή Κεντρική Εξουσία, καθώς και η διεργασία της τελικής «γραικώσεώς» τους και της εθνογλωσσικής τους αφομοίωσης.
Η άφιξη και η εγκατάσταση των σλαβικών ομάδων στη Μακεδονική ύπαιθρο αποτελεί όμως και το ένα σκέλος μιας συντυχίας γεγονότων, η οοία θα καταλήξει σε ένα ιστορικό φαινόμενο, οι διαστάσεις του οποίου θα υπερβούν , κατα τις εκατονταετίες που θα ακολουθήσουν, κατά πολύ τα όρια της Βυζαντινής αυτής επαρχίας. Πρόκειται για τον άθλο ενός τέκνου της μακεδονικής μητροπόλεως, του Αγίου Κωνσταντίνου-Κυρίλλου, ο οποίος θα κωδικοποιήσει τους κανόνες της πρώτης γραπτής γλώσσας των Σλάβων και θα επινοήσει το πρώτο σλαβικό αλφάβητο. Πρόκειται για μια, στην κυριολεξία, πολιτιστική επανάσταση: την μετάβαση ενός ολόκληρου κόσμου , που θα αποτελέσει στο εξής τη Slsvia Orthodoxa , από το πολιτιστικό επίπεδο της προφορικότητας σε εκείνο του πολιτισμού του γραπτού λόγου.

ΠΡΕΛΟΥΔΙΟ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
α. Ιστορικές αναλογίες: Η σλαβική παρουσία στον ελληνόφωνο και το
γερμανόφωνο χώρο
β. Μεθοδολογικές επισημάνσεις: Ιστορία και Ιστοριογραφία
γ. Μεθοδολογικές επισημάνσεις: Η repetita lectio
δ. Ιστορικές πηγές
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι
1. Προϊστορία
2. Η περίοδος της Κοινής Σλαβικής
Χαρακτήρας της Κοινής Σλαβικής
Από την ορολογία της συγγένειας
α. πατέρας
β. "χήρα"
γ. "ορφανός"
Από την ορολογία της οικονομικής οργάνωσης
Γεωγραφικός χώρος της Κοινής Σλαβικής
3. Η διεργασία της μετανάστευσης από την αρχική κοιτίδα. Αιτίες
ΚΕΦΑΛΑΙΟ II
ΤΑ ΣΛΑΒΙΚΑ ΦΥΛΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 6ο ΑΙΩΝΑ, ΠΑΡΑΜΟΝΕΣ ΤΗΣ ΚΑΘΟΔΟΥ ΤΟΥΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ
1. Υλικός πολιτισμός - Οικονομική οργάνωση
2. Πολιτειακή οργάνωση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ III
"ΟΙ ΣΛΑΒΟΙ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ": ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ
1. "Σύνδρομο Φαλμεράϊερ"
2. Αναχρονιστική θεώρηση του ιστορικού παρελθόντος
3. "Φορμαλιστική" θεώρηση των γραπτών πηγών
4. Ο υποκειμενισμός σε γραπτά κατάλοιπα από το παρελθόν
ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV
ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΣΛΑΒΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ
1. Δημογραφικές παράμετροι
2. Περιβαλλοντικοί παράγοντες
2α. Από την μικρο-υδρωνυμία της ΝΔ Πελοποννήσου
3. Η γλωσσική ταυτότητα των σλαβικών ομάδων που διεισδύουν στο μεσαιωνικό ελλαδικό χώρο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ V
Η ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΣΛΑΒΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
1. Λητή
2. Σερμησιάνοι
3. Σουβδελιτία
4. Η εθνογλωσσική ταυτότητα των σλαβικών εποικιστικών ομάδων στη Μακεδονία και η σχέση τους με την Κεντρική Εξουσία
Ρυγχίνοι-Στρυμωνίται
Βαϊουνίται
Βερζίται
Σαγουδάται
Δρουγουβίται
ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΣΛΑΒΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ VII
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΣΛΑΒΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ VIII
Η ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Η "ΓΡΑΙΚΩΣΙΣ" ΤΩΝ ΕΠΗΛΥΔΩΝ
α. Η "γραίκωσις" επιφανών επήλυδων 
β. Η συλλογική "γραίκωσις"
ΚΕΦΑΛΑΙΟ IX
"...MEN ARE AS THE TIME IS..."
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Χ
ΕΚΦΑΝΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΟ-ΣΛΑΒΙΚΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ
Η ανθρωπολογική έκφανση της ελληνο-σλαβικής καθημερινότητας
Η ελληνο-σλαβική καθημερινότητα ως διαγλωσσικό φαινόμενο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ XI
ΤΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΩΣ ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΠΡΩΙΜΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΣΛΑΒΙΚΩΝ ΦΥΛΩΝ ΣΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ
Πολοβίτσα
Σεμπροβίτσα
Μιτάτοβα
Τεργοβίτσα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ XII
Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΛΑΒΙΚΗ ΤΗΣ
ΕΝΔΟΧΩΡΑ: ΕΣΤΙΑ ΜΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
Προλογικές επισημάνσεις
Η Θεσσαλονίκη ως πόλος έλξης στην πρώιμη παράδοση των επήλυδων
Η Θεσσαλονίκη κατά τον 9ο αιώνα: γενέτειρα των αδελφών Κωνσταντίνου-Κυρίλλου και Μεθοδίου
Ο Κωνσταντίνος-Κύριλλος ως σκαπανέας ενός πολιτιστικού άθλου: η γένεση της μεσαιωνικής σλαβικής γραμματείας
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΗΓΕΣ
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ
ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ

Ο Φαίδων Μαλιγκούδης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1941. Σπούδασε Σλαβική Φιλολογία και Ιστορία της Ανατολικής Ευρώπης στα Πανεπιστήμια της Φραγκφούρτης και του Μύνστερ. Είναι υφηγητής της Σλαβολογίας του Πανεπιστημίου της Γοττίγγης. Aπό το 1977 έως το 2008 δίδαξε το Μάθημα Ιστορίας και Πολιτισμού των Σλαβικών Λαών στο Α.Π.Θ. Σήμερα είναι ομότιμος καθηγητής. Κύριο αντικείμενο της ερευνητικής του προσπάθειας είναι οι σχέσεις του μεσαιωνικού και νεότερου ελληνισμού με τον σλαβικό κόσμο.